Ο Σίγκμουντ Φρόιντ χρησιμοποίησε την ελληνική μυθολογία του βασιλιά Οιδίποδα για να αναπτύξει την ψυχαναλυτική του θεωρία για το σύμπλεγμα του Οιδίποδα, το οποίο είναι ένα παγκόσμιο στάδιο ανάπτυξης στο οποίο τα παιδιά βιώνουν έλξη και επιθυμία προς τον γονέα του αντίθετου φύλου και ζήλια και μίσος προς τον γονέα του ίδιου φύλου.
Σύμφωνα με τον Φρόιντ, αυτή η σύγκρουση συμβαίνει επειδή το πρώτο αντικείμενο αγάπης ενός παιδιού είναι η μητέρα του. Ωστόσο, καθώς μεγαλώνουν, τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι ο πατέρας τους είναι το πρωταρχικό εμπόδιο στη σχέση τους με τη μητέρα τους. Αυτό οδηγεί σε συναισθήματα ζήλιας και μίσους προς τον πατέρα και επιθυμία να τον αντικαταστήσει.
Για τα αγόρια, αυτή η σύγκρουση είναι ιδιαίτερα έντονη γιατί πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τον φόβο του ευνουχισμού από τον πατέρα τους. Αυτός ο φόβος έχει τις ρίζες του στο μύθο του βασιλιά Οιδίποδα, ο οποίος σκότωσε εν αγνοία του τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μητέρα του. Αφού έμαθε την αλήθεια, ο Οιδίποδας έβγαλε τα μάτια του και αυτοεξορίστηκε από τη Θήβα.
Ο Φρόιντ πίστευε ότι όλα τα αγόρια περνούν από μια παρόμοια σύγκρουση, αν και όχι όλα με τόσο ακραίες συνέπειες. Πίστευε επίσης ότι τα κορίτσια βιώνουν μια παρόμοια σύγκρουση, την οποία ονόμασε σύμπλεγμα Ηλέκτρα.
Το σύμπλεγμα του Οιδίποδα είναι μια αμφιλεγόμενη έννοια που έχει αμφισβητηθεί από πολλούς άλλους ψυχολόγους και ψυχαναλυτές. Ωστόσο, παραμένει μια θεμελιώδης έννοια στη φροϋδική θεωρία και έχει επηρεάσει την κατανόησή μας για την ανθρώπινη ανάπτυξη και συμπεριφορά.