Η οιονεί ουτοπία συχνά αντιπαραβάλλεται με την έννοια της δυστοπίας, η οποία αναφέρεται σε μια κοινωνία που είναι ανεπιθύμητη και καταπιεστική. Οι οιονεί ουτοπίες μπορεί να έχουν ορισμένες πτυχές που είναι ουτοπικού χαρακτήρα, όπως υψηλό επίπεδο κοινωνικής ισότητας, τεχνολογικής προόδου ή περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, αλλά μπορεί επίσης να έχουν ορισμένα μειονεκτήματα, όπως περιορισμένη ατομική ελευθερία ή άκαμπτη κοινωνική δομή.
Η έννοια της οιονεί ουτοπίας επιτρέπει την αναγνώριση ότι καμία κοινωνία δεν είναι τέλεια και ότι ακόμη και σε έναν σχεδόν τέλειο κόσμο, θα υπάρχει πάντα χώρος για βελτίωση και προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν. Οι οιονεί ουτοπίες μπορούν να χρησιμεύσουν ως υπενθύμιση για την προσπάθεια για μια καλύτερη κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουν τις πολυπλοκότητες και τις δυσκολίες που συνεπάγεται η δημιουργία μιας τέτοιας κοινωνίας.